Thủy ngân là kim loại nặng có khả năng gây độc cao đối với con người, đặc biệt nếu phơi nhiễm trong thời gian dài. Tuy nhiên, không phải ai cũng có nguy cơ như nhau. Vậy ? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ những nhóm đối tượng dễ tổn thương, nguyên nhân, biểu hiện cũng như cách phòng ngừa hiệu quả.

Tổng quan về nhiễm độc thủy ngân
Thủy ngân tồn tại ở ba dạng chính: nguyên tố (hơi), vô cơ (muối) và hữu cơ (metyl thủy ngân). Mỗi dạng có đường xâm nhập và mức độ nguy hại khác nhau, nhưng tựu chung đều có khả năng:

• Tấn công hệ thần kinh trung ương, gây rối loạn hành vi, mất trí nhớ.
  
  
• Làm tổn thương gan, thận, làm suy giảm chức năng giải độc.
  
  
• Ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh ở thai nhi và trẻ nhỏ.
  

Phơi nhiễm có thể đến từ không khí ô nhiễm, nước nhiễm độc, thực phẩm (đặc biệt là cá biển lớn), mỹ phẩm chứa thủy ngân, và một số ngành nghề đặc thù.

Ai dễ bị nhiễm độc thủy ngân? Những đối tượng nguy cơ cao
Dưới đây là các nhóm người dễ bị nhiễm độc thủy ngân nhất do tính chất công việc, thói quen sinh hoạt hoặc yếu tố sinh học:

1. Người làm việc trong ngành công nghiệp có tiếp xúc với thủy ngân

• Thợ khai khoáng (đặc biệt khai thác vàng): Sử dụng thủy ngân để tách vàng khỏi quặng.
  
  
• Người làm việc trong phòng thí nghiệm hóa học, nha sĩ, kỹ thuật viên y tế: Có thể tiếp xúc với thủy ngân qua thiết bị hoặc dung dịch.
  
  
• Công nhân nhà máy sản xuất pin, đèn huỳnh quang, thiết bị điện tử: Môi trường làm việc có thể chứa hơi thủy ngân hoặc các hợp chất của nó.
  
  
• Thợ làm gương truyền thống, thợ nhuộm: Trong một số quy trình truyền thống, thủy ngân vẫn còn hiện diện.
  

Đây là nhóm đầu tiên trong danh sách ai dễ bị nhiễm độc thủy ngân do nguy cơ hít phải hơi hoặc tiếp xúc qua da trong thời gian dài.

2. Phụ nữ mang thai và thai nhi

• Thủy ngân, đặc biệt là methylmercury trong cá biển, có thể vượt qua nhau thai, xâm nhập vào não thai nhi đang phát triển, gây dị tật bẩm sinh, thiểu năng trí tuệ, rối loạn vận động.
  
  
• Phụ nữ mang thai tiêu thụ quá nhiều cá lớn (cá ngừ, cá kiếm, cá mập) là đối tượng nguy cơ cao cần đặc biệt lưu ý.
  

3. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

• Hệ thần kinh của trẻ em chưa hoàn thiện nên rất nhạy cảm với độc tính thần kinh của thủy ngân.
  
  
• Sữa mẹ có thể chứa thủy ngân nếu mẹ đã phơi nhiễm trước đó.
  
  
• Trẻ có thể tiếp xúc với thủy ngân qua thực phẩm, đồ chơi kém chất lượng, thậm chí không khí bị ô nhiễm.
  

Trẻ em thường là nạn nhân vô hình trong danh sách ai dễ bị nhiễm độc thủy ngân, do hệ miễn dịch còn yếu và chưa có khả năng thải độc hiệu quả.

4. Người tiêu thụ nhiều hải sản biển lớn

• Những loài cá như cá ngừ đại dương, cá kiếm, cá mập, cá thu vua... có nguy cơ chứa hàm lượng methylmercury rất cao.
  
  
• Người có thói quen ăn nhiều hải sản này hàng tuần sẽ tích tụ thủy ngân trong cơ thể theo thời gian.
  

5. Người sử dụng mỹ phẩm làm trắng da chứa thủy ngân

• Một số sản phẩm kem trộn, kem làm trắng cấp tốc không rõ nguồn gốc có chứa mercurous chloride – hợp chất cực độc bị cấm tại nhiều nước.
  
  
• Thủy ngân có thể hấp thu qua da, gây tổn thương gan, thận và ảnh hưởng nội tiết.
  

Vì vậy, khi bàn đến ai dễ bị nhiễm độc thủy ngân, không thể không nhắc đến người tiêu dùng mỹ phẩm trôi nổi.

6. Người sống trong khu vực ô nhiễm môi trường

• Gần nhà máy công nghiệp, bãi rác điện tử, khu khai thác khoáng sản, sông hồ bị ô nhiễm... là những nơi có thể tồn tại hàm lượng thủy ngân cao.
  
  
• Thủy ngân có thể xâm nhập qua đường hô hấp, thực phẩm, nước sinh hoạt...
  

Biểu hiện khi bị nhiễm độc thủy ngân
Các triệu chứng tùy theo mức độ và thời gian tiếp xúc, bao gồm:

• Triệu chứng thần kinh: Run tay, mất ngủ, lo âu, giảm trí nhớ, hay cáu gắt.
  
  
• Vấn đề tiêu hóa: Đau bụng, tiêu chảy, ăn không ngon.
  
  
• Triệu chứng da – niêm mạc: Viêm miệng, rụng tóc, da sạm, viêm da.
  
  
• Triệu chứng thận: Protein niệu, phù chân, mệt mỏi kéo dài.
  

Cách phòng ngừa nhiễm độc thủy ngân
Bên cạnh việc nhận biết ai dễ bị nhiễm độc thủy ngân, việc phòng ngừa sớm là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe:

• Chọn cá biển thông minh: Ưu tiên cá nhỏ như cá hồi, cá mòi, cá trích.
  
  
• Tránh dùng mỹ phẩm không rõ nguồn gốc.
  
  
• Mang đồ bảo hộ và vệ sinh cá nhân sạch sẽ sau khi làm việc trong môi trường nguy cơ cao.
  
  
• Sử dụng hệ thống thông gió, xử lý khí độc trong nhà máy.
  
  
• Xét nghiệm máu hoặc tóc định kỳ nếu thuộc nhóm nguy cơ.
  
  
• Ăn uống lành mạnh, tăng thực phẩm giải độc tự nhiên như tỏi, rau mùi, rau cải xanh.
  

Kết luận
Như vậy, ai dễ bị nhiễm độc thủy ngân không chỉ là người làm việc trong môi trường hóa chất hay công nghiệp, mà còn là những đối tượng nhạy cảm như phụ nữ mang thai, trẻ em và người tiêu dùng thiếu hiểu biết. Để bảo vệ bản thân và gia đình, điều quan trọng là nâng cao nhận thức, lựa chọn lối sống an toàn và chủ động phòng ngừa từ sớm.