không đơn thuần chỉ đến từ thói quen ăn uống, mà còn là hệ quả tích tụ từ lối sống thiếu điều độ, tâm lý căng thẳng và yếu tố di truyền. Cholesterol cao là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh tim mạch, đột quỵ và nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. Hiểu rõ nguyên nhân là bước đầu để điều chỉnh kịp thời, ngăn ngừa biến chứng về sau. 1. Chế độ ăn uống mất cân đối Đây là nguyên nhân phổ biến nhất hiện nay, đặc biệt trong xã hội hiện đại đầy rẫy thức ăn nhanh và thực phẩm công nghiệp. Ăn quá nhiều chất béo bão hòa và trans-fat: Thịt đỏ, nội tạng, da động vật, đồ chiên rán, bánh ngọt công nghiệp… Dùng nhiều thực phẩm chế biến sẵn: xúc xích, lạp xưởng, mì gói, snack – không chỉ tăng cholesterol xấu mà còn làm giảm cholesterol tốt. Thiếu chất xơ: Ít ăn rau xanh, trái cây tươi khiến quá trình chuyển hóa mỡ gặp khó khăn. Tổ tiên ta luôn nhấn mạnh: "Ăn thanh đạm, sống trường thọ". 2. Ít vận động thể chất Ngồi nhiều, lười vận động khiến chất béo tích tụ trong máu và gan, làm tăng LDL (cholesterol xấu), giảm HDL (cholesterol tốt). Thiếu vận động cũng khiến quá trình trao đổi chất chậm lại, dễ dẫn đến béo phì, mỡ máu cao và tiểu đường. Vận động mỗi ngày là liều thuốc không tốn tiền nhưng rất hiệu quả. 3. Căng thẳng kéo dài (stress) Stress kích thích cơ thể sản sinh hormone cortisol, làm rối loạn chuyển hóa mỡ trong máu. Những người thường xuyên lo âu, mất ngủ, áp lực công việc dễ gặp tình trạng rối loạn lipid máu. Giữ tâm an ổn, sống thiền tịnh – phương pháp cổ truyền giúp dưỡng thân và dưỡng tâm. 4. Thừa cân – béo phì Khi trọng lượng cơ thể vượt ngưỡng, mỡ nội tạng tăng cao, kéo theo nồng độ triglyceride và LDL tăng, làm mất cân bằng hệ lipid máu. Đặc biệt, mỡ vùng bụng là chỉ báo nguy hiểm cho nguy cơ bệnh tim mạch và đột quỵ. 5. Yếu tố di truyền Một số người có rối loạn lipid máu mang tính di truyền, dù ăn uống điều độ vẫn có cholesterol cao. Trong những trường hợp này, cần theo dõi sát sao và điều trị theo chỉ dẫn y khoa. 6. Tuổi tác và nội tiết tố thay đổi Người trên 40 tuổi, phụ nữ sau mãn kinh thường có sự thay đổi nội tiết, làm rối loạn chuyển hóa mỡ trong cơ thể. Quá trình lão hóa tự nhiên cũng góp phần làm giảm HDL và tăng LDL. 7. Lạm dụng rượu bia và thuốc lá Rượu bia làm tăng triglyceride, gây gánh nặng cho gan và tim mạch. Thuốc lá làm giảm HDL, tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, nhất là ở người có mỡ máu cao sẵn. Kết luận Hiểu rõ các nguyên nhân khiến cholesterol tăng cao giúp chúng ta không chỉ phòng bệnh mà còn sống đúng với triết lý "phòng bệnh hơn chữa bệnh". Việc quay về với lối sống truyền thống – ăn uống tiết chế, vận động đều đặn, sống thuận tự nhiên, giữ tâm an định – không chỉ là cách kiểm soát cholesterol hiệu quả, mà còn là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe bền vững theo thời gian.
